Documentatiecentrum

Planeten

Onze aardbol draait in een jaar om de zon. Daar cirkelen nog zeven planeten omheen. Samen vormen de aarde en deze planeten ons zonnestelsel. Sommige planeten kun je makkelijk zien omdat ze heel helder zijn, bijvoorbeeld Jupiter. Voor andere heb je een telescoop nodig.
Een planeet draait om een ster en is bijna helemaal bolvormig. Een derde kenmerk is dat er geen andere grote hemellichamen in de buurt zijn.
Bijna vijf miljard jaar geleden zijn de planeten ontstaan uit de resten van ontplofte sterren. Toen er nog geen telescopen waren, vielen de planeten al op aan de hemel. De ontdekkers noemden hen naar Romeinse goden, zoals Neptunus, de god van de zee. In 1991 werd de eerste planeet buiten ons zonnestelsel ontdekt. Sindsdien zijn er honderden planeten ontdekt bij andere sterren. Wetenschappers hopen ooit een tweede aarde te vinden.


© NASA, Washington (Verenigde Staten)

De planeten en de zon. De afmetingen zijn op schaal, de afstanden niet.

Andere werelden

De aarde staat precies op een geschikte afstand van de zon om leven mogelijk te maken. Op het grootste deel van de aarde is het bijna nooit te heet of te koud. Daardoor is er ook voldoende vloeibaar water. En de aarde heeft een dampkring, een dikke laag lucht waarin zuurstof voorkomt. Zonder zuurstof kunnen we niet leven.
Hoe warm het op een planeet is, hangt af van de afstand tot de zon en van de werking van de dampkring. Mercurius heeft helemaal geen dampkring en staat dicht bij de zon. Daardoor kan het er overdag wel 400 graden worden en 's nachts 200 graden onder nul. Venus heeft een heel dikke dampkring. Daardoor ontstaat er een broeikaseffect en kan het er zo'n 480 graden worden. Neptunus is de koudste planeet van ons zonnestelsel, hij staat het verst van de zon af.

Planeten verschillen enorm in grootte en samenstelling. Daardoor is de ene planeet veel zwaarder dan de andere. Jupiter is 318 keer zo zwaar als de aarde. Daardoor is de zwaartekracht er veel groter. Hoewel de planeet Saturnus bijna even groot is als Jupiter, weegt hij drie keer zo weinig. Dat komt omdat hij voor een veel groter deel uit gas bestaat. Saturnus zou zelfs blijven drijven op water.

Onderzoek

Mensen willen graag meer te weten komen over planeten, om onze eigen planeet beter te begrijpen. Van alle planeten is van Mars het meest bekend. Verschillende robotwagentjes hebben er rondgereden en foto's gemaakt.
Ruimteorganisaties zijn voortdurend bezig om planeten te onderzoeken. Een goed hulpmiddel daarvoor is een ruimtesonde. In 1977 werd de Voyager 1 gelanceerd. Hij zweeft nu op een afstand van meer dan 17 miljard kilometer van de aarde. De Voyager 1 heeft prachtige foto's gemaakt van Jupiter, Saturnus en hun manen. Voyager 2 reisde zelfs nog verder.


© Celestia, Seattle (Verenigde Staten)

De Voyager 2 op bezoek bij de laatste planeet van het zonnestelsel: Neptunus.

De aarde is niet de enige planeet met een maan. In ons zonnestelsel zijn er nu al meer dan 160 ontdekt. De meest grote manen zijn ongeveer tegelijk gevormd met hun planeet. Veel kleine maantjes zijn later gevangen door de zwaartekracht van de planeet en draaien sindsdien hun rondje mee. Doordat sommige maantjes zijn gebotst, zijn er kleine brokken en stofdeeltjes ontstaan. Deze draaien als ringen om hun planeet. De ringen van Saturnus zijn het bekendst en het duidelijkst zichtbaar. Met een simpele telescoop zijn de ringen al heel mooi te zien.

Details en informatie

  • Titel: Planeten
  • Auteur(s): Marc ter Horst
  • Nummer: IC337
  • Niveau: 3
  • Siso: J 552.4
123movies