Documentatiecentrum

Archeologie in Nederland

Onder de grond liggen veel schatten verborgen. Deze voorwerpen kunnen ons vertellen over het leven van de mensen vroeger. Archeologen graven deze voorwerpen op en bestuderen ze. Zo ontdekten ze dat er 300 duizend jaar geleden al mensen in Nederland woonden. Deze mensen gebruikten stenen werktuigen. Daarvan zijn er veel in de grond gevonden.
Andere plaatsen die interessante voorwerpen opleveren zijn oude begraafplaatsen of beerputten. Ook onder water liggen voorwerpen die ons veel kennis opleveren, bijvoorbeeld scheepswrakken. Onder water blijven veel materialen goed bewaard omdat er geen zuurstof bij kan. Een wrak laat ons zien hoe schepen vroeger werden gemaakt. Soms ligt in een wrak nog een lading die ons veel kan vertellen over de handel uit die tijd.
Niet alles wat archeologen vinden en bestuderen is per se oud. Ook vondsten uit de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) zijn belangrijk. En jouw mobieltje kan voor toekomstige archeologen interessante gegevens opleveren.


© Nieuwe Land Erfgoedcentrum, Lelystad

In de Flevopolder zijn ruim 400 scheepswrakken gevonden. Onder andere van dit vrachtschip dat rond 1710 verging.

Vindplaatsen

Archeologen verzamelen kennis over het leven van mensen van vroeger. De meeste voorwerpen liggen onder de grond. Niet alleen voorwerpen, maar ook resten van oude gebouwen. Dat kun je goed zien bij een bouwproject, bijvoorbeeld als er een nieuwe woonwijk komt. In de bouwkuil bestuderen archeologen de resten van oude muren. Soms komen ze voorwerpen tegen. Pas als ze alles bestudeerd hebben kan een bouwproject beginnen.
Oude begraafplaatsen zijn ook interessant voor archeologen. De oudste begraafplaatsen in Nederland zijn de hunebedden. Van de lichamen is niets overgebleven. Archeologen vonden er wel grafgiften voor de doden, zoals sieraden, pijlen en potten.
In een graf bij Oss werden heel bijzondere grafgiften gevonden. De giften zaten in een emmer van brons. Ruiterspullen, sieraden en een scheermes. Maar ook een kostbaar zwaard, dat opgerold in de emmer zat. Archeologen denken daarom dat het zwaard niet was bedoeld om mee te vechten, maar om te laten zien hoe belangrijk de overledene was.
Een beerput is een schatkist voor archeologen. Aan de oude poep kunnen ze zien, wat mensen vroeger aten. Door de poep onder de microscoop te bekijken, ontdekten ze bijvoorbeeld eitjes van wormen. Dat betekent dat mensen nogal eens bedorven voedsel aten. Mensen gooiden ook huisvuil in de beerput. En soms hun rotte kiezen.


© Michiel Bartels / Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Amersfoort

Al deze scherven en potten kwamen te voorschijn uit de beerput van een rijke familie die rond 1750 in Tiel woonde.

Niet alleen onder de grond, ook onder water liggen interessante voorwerpen. Schelpenzuigers zuigen regelmatig archeologische vondsten op. Bijvoorbeeld schedels. Onder water liggen honderden scheepswrakken. Nog regelmatig worden scheepswrakken ontdekt.
Lang niet alle wrakken liggen onder water. Waar nu land is, kan vroeger een rivier zijn geweest. Zo vonden archeologen bij Woerden de resten van een Romeins schip. Vroeger liep daar de Rijn.

Hoe oud is een vondst?

Hoe weten archeologen hoe oud iets is? Soms is dat makkelijk. Op Romeinse munten bijvoorbeeld staat welke keizer regeerde toen de munt gemaakt werd. Maar meestal is het moeilijker. Toch zijn er methoden om vondsten te dateren. Een archeoloog kan aan de scherven van aardewerk veel zien: zoals de kleur, de vorm of de versiering. Elke periode heeft zijn eigen soort aardewerk. Een vondst uit dezelfde grondlaag als de scherf is ongeveer even oud.
Voorwerpen van hout dateren deskundigen aan de hand van jaarringen. Ieder jaar maakt een boom een nieuwe ring. Aan de ringen kan de archeoloog zien of een boom in een bepaald jaar hard groeide of juist niet.

Details en informatie

  • Titel: Archeologie in Nederland
  • Auteur(s): Karin van Hoof
  • Nummer: IC343
  • Niveau: 3
  • Siso: J 930.2
123movies