Documentatiecentrum

Het heelal

De zon en alles wat er omheen draait, noemen we het zonnestelsel. Er draaien acht planeten rond de zon: Mercurius, Venus, de aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, en Neptunus. Tussen Mars en Jupiter draaien meer dan 700.000 planetoïden, grote rotsblokken en stukken ijs. 

Zwaartekracht

De maan, de aarde en andere planeten, de zon en andere sterren, allemaal bestaan ze uit materie. Alle materie trekt aan elkaar. De kracht waarmee dat gebeurt heet zwaartekracht. Die zorgt ervoor dat je op de aarde blijft staan, dat de luchtlaag rond de aarde blijft en dat de aarde en de maan elkaar aantrekken.   

© iStock, Calgary

De hemellichamen van het zonnestelsel en hun banen. De manen die rond de planeten draaien zijn hier weggelaten. Ook is de tekening niet op schaal. Dan zouden de planeten zo klein getekend moeten worden dat je ze niet meer ziet.

Lichtjaren

Er is ook licht in het heelal. Licht reist met ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Afstanden in het heelal zijn zo groot, dat ze worden gemeten in lichtjaren. Een lichtjaar is de afstand die licht in een jaar aflegt: 9.460.800.000.000 kilometer. Behalve licht komt er ook onzichtbare straling uit het heelal, zoals radiostraling

Sterren

Ons zonnestelsel is een deel van een draaiende schijf van 120.000 lichtjaar breed die bestaat uit 400 miljard sterren. Al die sterren bij elkaar wordt het Melkwegstelsel genoemd. Geen enkele ster heeft het eeuwige leven. Sommige doven uit, andere ontploffen. Dan kan een zwak sterretje binnen een paar dagen ineens helder worden. Je noemt hem dan een nova. Bijna alle sterrenstelsels bewegen zich met hoge snelheid van ons af, van een punt waar het heelal 14 miljard jaar geleden heel dicht op elkaar zat. Daar moet toen het heelal begonnen zijn: tijdens een soort ontploffing die de oerknal wordt genoemd.

 
© NASA, Washington

Elk van deze wolken bestaat uit miljarden sterren.

Klapt een oude ster in elkaar, dan gaat alle materie van die ster heel dicht op elkaar zitten. De materie heeft dan zo’n sterke zwaartekracht dat zelfs licht er niet uit kan ontsnappen. Daarom wordt zoiets een zwart gat genoemd. Verspreid over het heelal zit veel materie die we niet zien. Omdat het geen licht geeft, wordt het donkere materie genoemd.

Details en informatie

  • Titel: Het heelal
  • Auteur(s): Geert-Jan Roebers
  • Nummer: 80
  • Niveau: 5
  • Siso: 552.2
123movies