De beeldbuis

Heb jij gisteren ook bijna de hele dag voor de buis gezeten? Voor de buis gezeten...?
Wist je niet dat met 'de buis' de televisie bedoeld wordt? Het onderdeel van de televisie waarop de beelden te zien zijn, is de beeldbuis. In bijna elk gezin is een beeldbuis te vinden. Hebben jullie thuis geen televisie? Dan is er misschien een computer. Ook die heeft een beeldbuis. Het beeldscherm van die beeldbuis heet de monitor. Het gedeelte van glas heet het beeldscherm. Daarop verschijnen de beelden. Het beeldscherm is het breedste stuk van de beeldbuis. Het zit aan de voorkant. De achterkant van de beeldbuis is het smalst. Dat stuk heet de hals. De hals vangt de signalen op, uit de televisiestudio. Die signalen komen meestal via de kabel. Dat is een dikke draad die door heel Nederland is getrokken. De televisiestudio stuurt signalen door de kabel naar de huiskamers. Met die signalen gaat de beeldbuis iets doen. Maar wat?

Veel mensen kijken bijna drie uur per dag naar de televisie.

Beelden die bewegen

Wat gebeurt er met de signalen die via de kabel binnenkomen? In de hals van de beeldbuis zit het elektronenkanon. Het is gemaakt van metaal en glas. Het elektronenkanon maakt van de signalen elektronenbundels. Dat zijn groepen bij elkaar gebonden stralen. In die stralen stromen heel kleine deeltjes. Die noemen we elektronen. Elektronen zijn elektrisch geladen. Ze kunnen elektriciteit geleiden en versterken. Het elektronenkanon 'schiet' de elektronenbundels naar het beeldscherm. Aan de binnenkant van het beeldscherm zit een laag fosfor. Het fosfor zorgt ervoor dat de elektronenbundels licht geven. Dat gaat zo:
- Een klosje van dun koperdraad verdeelt de stralen over het beeldscherm. Dat klosje heet de afbuigspoel.
- De elektronenbundels gaan door het koperdraad.
- De elektriciteit in de elektronenbundel is op de ene plek sterker dan op de andere plek. Daardoor ontstaan magnetische velden.
- De magnetische velden trekken de stralen naar links en rechts, naar boven en beneden. Zo bereiken ze het hele beeldscherm.

© Loes Orsel, Nijmegen

De elektronenbundels gaan door de afbuigspoel. Daardoor kunnen ze het hele beeldscherm bereiken.

Hoe ontstaat het beeld? Aan de binnenkant van het beeldscherm zit een laag fosfor. Die laag bestaat uit rode, blauwe en groene stippen. Je kunt dit zien als je heel dicht bij de televisie staat. Als een elektronenbundel het fosfor bereikt, lichten de stippen op. Maar de stippen mogen niet allemaal tegelijkertijd oplichten. Daarom zit er een schaduwmasker achter het beeldscherm. Een schaduwmasker is een metalen plaat met gaatjes erin. Deze gaatjes laten maar een bepaald gedeelte van de stralen door. Zo raakt een elektronenstraal precies die stipjes die moeten oplichten. Als iets rood moet zijn, raakt de straal de rode puntjes. Als iets blauw moet zijn, raakt de straal de blauwe puntjes. En om een paars beeld te krijgen, raakt de straal de rode én de blauwe puntjes.

Nu je dit allemaal weet, kijk je misschien de volgende keer anders naar de televisie.

Informatie wordt vervoerd door kabels.